1 września 1039 - Początek II Wojny Światowej.

 

    Wojna objęła Europę, Azję, Afrykę, Bliski Wschód i wszystkie oceany. Poza większością państw europejskich, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi (Trzecia Rzesza, Japonia i Włochy) oraz państwa koalicji antyhitlerowskiej (Alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi - według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów osób.

* * *

17 września 1939

 

Podział Polski

      Decyzja o podziale Polski pomiędzy III Rzeszą a ZSSR zapadła podczas podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow w Moskwie(23 sierpnia 1939). Świat został poinformowany tylko o tym że podpisano tam pakt o nieagresji niemiecko-rosyjskiej. W rzeczywistości zapadła tam decyzja o podziale Europy wschodniej.

Wkroczenie wojsk radzieckich do Polski

      ZSSR zaatakowało Polskę 17 września, czyli dużo później niż Niemcy. Ta decyzja ma jednak logiczne wytłumaczenie. Na początku września 1939 Rosja była w stanie wojny z Japonią. Z tego powodu Stalin zwlekał z podjęciem działań wojennych przeciwko Polsce, aby nie wikłać się w wojnę na dwa fronty. Ponadto czekał na zajęcie Warszawy przez wojska niemieckie, co symbolizowałoby upadek II RP. Szesnastego września Japonia po klęsce nad Chałchin-Goł podpisała rozejm z ZSSR. Stalin zaniepokojony tym, że wojska niemieckie zbliżają się do linii podziału polski z 23 września, nie czekając na upadek Warszawy wydał rozkaz do przekroczenia granicy polsko-radzieckiej.

Działania wojenne

      Polska nie przewidziała ataku 17 września ze wschodu. Polscy dowódcy nie byli przygotowani na obronę przed nowym wrogiem. Chaos był potęgowany tym, że niektóre jednostki rosyjskie twierdziły, że przybyli wspomóc Polaków w walce z Niemcami. Agresja ZSSR stanowiła też niemałe zaskoczenie dla polskich władz, mimo że dyplomaci już pod koniec sierpnia mówili o możliwym porozumieniu niemiecko-rosyjskim. Reakcja władz również nie była jednoznaczna. Prezydent RP nazwał atak Armii Czerwonej aktem agresji, a naczelny wódz wydał tylko dyrektywę nakazującą oddziałom polskim unikać walki. Z powodu niejasnych instrukcji dowódca obrony Lwowa nie poddał go atakującym Niemcom, ale mając zapewnienie, że jego wojska będą mogły się ewakuować na Węgry, poddał miasto Armii Czerwonej. Z podjętych zobowiązań Armia Czerwona się nie wywiązała. Po zajęciu Lwowa policjantów rozstrzelano a wojskowych wysłano do obozów jenieckich. W wyniku ataku ze wschodu do niewoli wzięto 250 tyś. Polskich żołnierzy i oficerów.

Okupacja Radziecka

      Po podpisaniu traktatu o granicach i przyjaźni z 28 września, Polska została ostatecznie podzielona między III Rzesze i ZSSR. Granica nie przebiegała zgodnie z ustaleniami z 23 sierpnia. ZSSR zajęło mniejszą, niż początkowo ustalono, część Polski ale w zamian dostało Litwę. Na terenach przyłączonych do ZSSR, Polacy byli prześladowani, w szczególności elita narodu polskiego. Rozgrabiono polski majątek-całe fabryki wywożono w głąb Rosji. Zabierano też dzieła sztuki. Ale i tak masowe wywózki ludzi były największą tragedią. Część z nich potem wstąpiła do armii Andersa.

       Oficerowie którzy dostali się do Radzieckiej niewoli, zostali zamordowani w Katyniu i innych miejscach kaźni.

Piotr Kopacz 8c (2018)

Źródła:

https://polskieradio24.pl/130/5925/Artykul/2190505,Historyk-po-17-wrzesnia-okazalo-sie-ze-zostalismy-sami

Zrozumieć przeszłość 4. Dzieje najnowsze po 1939 roku. Zakres rozszerzony. Szkoła ponadgimnazjalna. Wyd. Nowa Era.

 

Mapa podziału Polski (rozgraniczenie według paktu Ribbentrop-Mołotow) opublikowana w dzienniku „Izwiestia” 18.09.1939

30 sierpnia miało miejsce pierwsze zwycięstwo Dywizjonu 303 w Bitwie o Anglię.

Listopad - powstanie konspiracyjnej fabryki pistoletów maszynowych w Piastowie na terenie Zakładów Akumulatorowych Fryderyka Müllera.

   19 kwietnia wybuchło powstanie w Getcie Warszawskim, w momencie rozpoczęcia zarządzonej przez Heinricha Himmlera akcji ostatecznej likwidacji getta.. Ze względu na swoją symboliczną wymowę, powstanie uważane jest przez naród żydowski za jedno z najważniejszych wydarzeń w jego historii - mimo jakichkolwiek szans na powodzenie stanowiło zbrojną odpowiedź na ludobójstwo.

1 lutego została zorganizowana Akcja Kutschera - udany zamach żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz” na dowódcę SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa Franza Kutscherę. W zamachu brali udział między innymi Zbigniew Gęsicki „Juno” oraz Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama”.

 

 

 

 

* * *

Wybuch Powstania Warszawskiego - największego wystąpienia zbrojnego Polskiego

Państwa Podziemnego podczas okupacji niemieckiej na terytorium Polski.

 

Interaktywna prezentacja Gazeta Stołeczna

Muzeum Powstania Warszawskiego

 

 

 

 

 

* * *

Dekret o reformie rolnej uchwalono 6 września 1944 roku – na mocy nowego prawa państwo przejęło wszystkie gospodarstwa rolne o powierzchni większej niż 50 hektarów, po czym rozdzielano je pomiędzy najuboższych chłopów.

 

 

Dz.U. 1944 nr 4 poz. 17

 

   

"Sowiecki komitet zniewolenia" - prof. Antoni Dudek o PKWN 

Narodowy Bank Polski

               Narodowy Bank Polski jako bank centralny Rzeczypospolitej Polskiej podejmuje działania na rzecz stabilności monetarnej i stabilności systemu finansowego. Celem polityki pieniężnej realizowanej przez Narodowy Bank Polski jest obniżanie inflacji, a w dalszej perspektywie stabilizacja cen, co jest niezbędne do zbudowania trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego.

Zadania NBP oraz kształt systemu bankowego określa Art. 227 Konstytucji RP oraz ustawa o Narodowym Banku Polskim i ustawa Prawo bankowe, uchwalone przez Sejm 19 sierpnia 1997 r. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Podstawowymi organami Narodowego Banku Polskiego są: Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej oraz Zarząd NBP.

W rozwiniętej gospodarce rynkowej bank centralny odgrywa kluczową rolę. Pełni on podstawowe funkcje, jako:

• Bank emisyjny - jest jedyną instytucją mającą wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych, będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość emisji oraz moment wprowadzenia pieniądza gotówkowego do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.
• Bank banków - NBP organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję banku banków, sprawuje on kontrolę nad działalnością banków komercyjnych, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. NBP odgrywa ponadto coraz większą rolę w zakresie nadzoru nad systemami płatności w Polsce.
• Centralny bank państwa - Narodowy Bank Polski prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

W okresie II wojny światowej i pierwszych lat powojennych nastąpiła zmiana sytuacji polskiego systemu bankowego. Banki zostały także znacjonalizowane, z wyjątkiem banków spółdzielczych, które straciły samodzielność i zostały poddane kontroli państwowej. Upaństwowione banki stały się narzędziem realizacji polityki państwowej. Celem banków stało się wykonanie, a w pewnych dziedzinach – przekroczenie planów i realizacja odgórnych założeń, przyjętych przez rządzącą partię i państwo. W takiej sytuacji konkurencja między bankami została uznana za szkodliwą. Stopniowo zaczęto więc łączyć banki, aż zmniejszono ich liczbę do czterech:

1. NBP – Narodowy Bank Polski powołany w 10 stycznia 1945 roku
2. Bank Handlowy S.A., który miał monopol na obsługę większości transakcji związanych z handlem zagranicznym (z wyjątkiem części transferów dewiz, które były realizowane za pośrednictwem NBP)
3. Bank Gospodarki Żywnościowej, który udzielał kredyty dla rolnictwa i prywatnej drobnej wytwórczości (powołany w 1975 r.)
4. Bank Polska Kasa Opieki S.A., obsługujący tzw. eksport wewnętrzny (sprzedaż za dewizy towarów na terenie Polski) i niektóre transakcje zagraniczne.

Rząd Tymczasowy RP z siedzibą w Lublinie utworzył Narodowy Bank Polski, wyposażając go w monopol emisji nowej waluty – złotego. Od czasu swego powstania bank był uzależniony od resortu finansów, rządu i ośrodka decyzyjnego, którym było kierownictwo partii komunistycznej. Na jego czele stał prezes pochodzący z nominacji władz państwowych.

NBP odegrał dużą rolę w procesie odbudowy gospodarczej państwa i integracji ziem zachodnich. Zadaniem banku było w początkowym okresie regulowanie emisji i uruchomienie kredytów na odbudowę gospodarki. Od 1946 r. rozpoczął on w coraz szerszej skali bezpośrednie finansowanie przemysłu, zgodnie z państwowymi planami gospodarczo-finansowymi. W kolejnych latach stawał się centralą finansową, określającą działalność całego systemu kredytowego na podstawie planowania kredytowego, będącego pochodną planowania rzeczowego.

W latach 1946 – 1947 funkcjonował w gospodarce wielosektorowej w systemie przejściowym między gospodarką rynkową i planową. Zmiana ustroju gospodarczego od 1948 r. pociągnęła za sobą zmianę roli NBP, który przekształcił się w bank obsługujący finansowanie gospodarki kierowanej centralnie. W tej postaci funkcjonował przez blisko 40 lat, tj. do czasu rozpoczęcia transformacji polityczno-gospodarczej w latach 1989 – 1990.

W 1989 r. rozpoczęto w Polsce budowę podstaw gospodarki rynkowej. W takiej gospodarce rola pieniądza, a także systemu bankowego jest zasadniczo inna, niż to było w systemie gospodarki centralnie kierowanej. Pieniądz odgrywa aktywną rolę, decyzje rzeczowe są zazwyczaj pochodną sytuacji finansowej podmiotów gospodarujących. Inna jest również struktura systemu bankowego. W końcu lat 80. rozpoczęto w Polsce budowę tzw. dwuszczeblowego systemu bankowego, tzn. składającego się - z jednej strony – z banku centralnego, a z drugiej - z sieci banków komercyjnych.

W systemie gospodarki rynkowej, bank centralny jest podmiotem regulującym obieg pieniądza, zapewniającym stabilność systemu finansowego oraz świadczącym usługi pozwalające na sprawne funkcjonowanie banków. Tym samym bank centralny pełni funkcje makroekonomiczne i o charakterze systemowym, nie uczestniczy natomiast w bezpośrednim świadczeniu usług na rzecz podmiotów niefinansowych.

Istotnym elementem działalności NBP są przedsięwzięcia o charakterze edukacyjnym. Ich celem jest propagowanie w społeczeństwie wiedzy o gospodarce i rynkach finansowych. Poprzez organizowanie i inicjowanie badań naukowych NBP przyczynia się do wzrostu świadomości ekonomicznej społeczeństwa oraz poprawy poziomu informacji ekonomicznej dla organów państwa i sektora finansowego.

 

 Joanna Brzozowska (2018)

źródła: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz. U. 1997 nr 140 poz. 938), tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1373.   

5 października 1945

Polska jako członek założyciel ONZ

Rozpoczyna działalność Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza (przy ul. 11 Listopada).

Powstaje druga na terenie Piastowa (przy ul. Namysłowskiego) szkoła ponadpodstawowa. Wówczas jest to zasadnicza szkoła zawodowa, która w latach sześćdziesiątych rozwinie się w Zespół Szkół Chemicznych - dzisiaj - Zespół Szkół im. Fridtjofa Nansena

 

HISTORIA ZESPOŁU SZKÓŁ IM. FRIDTJOFA NANSENA W PIASTOWIE

Namysłowskiego 11 to adres znany chyba każdemu piastowianinowi. Młodszym mieszkańcom naszego miasta miejsce to kojarzy się z potocznym określeniem "Nansen", nieco starszym z popularną nazwą "Chemik". Gmach przy Namysłowskiego - niedługiej, spokojnej uliczce - to nieodłączny element miejskiego pejzażu i swoisty punkt orientacyjny w Piastowie. Mieszkańcy Piastowa wielu adresów mogą nie znać, ale zapytani o lokalizację "Chemika" na pewno od razu udzielą precyzyjnej informacji. Nic dziwnego, skoro tradycja znajdującej się tu szkoły sięga aż do roku 1946.

Budynek, który obecnie zajmuje Zespół Szkół im. Fridtjofa Nansena został oddany do użytku w roku szkolnym 1951/1952, do czego przyczynili się kolejni dyrektorzy - Włodzimierz Matuszewski i Ignacy Krajowski. Nie jest to jednakże pierwszy adres szkoły. Wcześniej, od września 1946 roku, funkcjonowała ona jako Zasadnicza Szkoła Zawodowa z siedzibą najpierw przy ulicy Bohaterów Wolności 23, później przy Godebskiego 3 w tzw. Białym Pałacu. Dopiero w 1950 r. placówka na trwałe związała się z obecnym adresem tudzież zmieniła status ze szkoły zasadniczej zawodowej na Technikum Chemiczne i Zasadniczą Szkołę Chemiczną. Warto nadmienić, że w rok po utworzeniu szkoły powstał też internat, który przez wiele lat służył naszym uczniom.

W 1953 roku stanowisko dyrektora naczelnego objął Henryk Jabłoński, który sprawował swą funkcję przez 30 lat. Szkoła kształciła kolejne pokolenia chemików, uczniowie odnosili poważne sukcesy w olimpiadach chemicznych, ale nie zaniedbywano także innych dziedzin. Zawsze rozwijało się tu życie kulturalne: organizowano kółka zainteresowań, sesje naukowe, spotkania ze znanymi ludźmi, wydawano gazetki szkolne, uprawiano sport i turystykę. Nie sposób przypomnieć tu, w tak krótkim czasie, chociażby części przedsięwzięć kulturalnych i sportowych, dlatego dla przykładu wymienię tylko działalność Klubu Interesujących Spotkań czy Koła Naukowego "Promieniści". Naszą szkołę podówczas odwiedzali różni znani ludzie kultury, m.in. pisarka - Monika Żeromska, śpiewak - Jan Gruszczyński czy wybitny językoznawca - Witold Doroszewski.

W latach 1985-1988 kolejno funkcję dyrektora pełnili Zdzisław Rybołowik i Zdzisław Małachowski. To już ostatni okres przed transformacją ustrojową. W pamiętny rok 1989 szkoła weszła z nowym dyrektorem - Jackiem Górskim. Lata 90. to czas dużych zmian w szkole. Chemia zaczyna stopniowo ustępować informatyce, powstaje nowoczesna pracownia komputerowa, jedna z najlepiej wyposażonych w tamtym okresie w skali województwa. Nowością w szkole są pierwsze klasy licealne. W 1992 roku powstaje cieszące się dużą popularnością Technikum Ochrony środowiska. Mimo że chemii w szkole coraz mniej, jeszcze w 1994 r. nasz uczeń - Paweł Migała - zajmuje 1. miejsce w XL Olimpiadzie Chemicznej.

Kolejna ważna cezura w dziejach naszej placówki to rok 2002. Wtedy to odbywa się uroczystość nadania imienia szkole. Do tej pory szkoła nie miała patrona. W drodze głosowania zostaje nim znany norweski podróżnik i społecznik - Fridtjof Nansen. Nowy sztandar zostaje poświęcony przez uczestniczącego w uroczystości prymasa Józefa Glempa. Swoją obecnością zaszczyca naszą szkołę również ambasador Norwegii. Od tej pory szkoła utrzymuje stały kontakt z Towarzystwem Polsko-Norweskim, a jego przedstawiciele pojawiają się na organizowanych przez nas imprezach kulturalnych związanych z ojczyzną patrona.

Najważniejszym przedsięwzięciem związanym z patronem jest organizowana rokrocznie sesja popularnonaukowa poświęcona Norwegii. 1. sesja odbyła się w 2002 roku. Jest to okres wielu zmian i nowych przedsięwzięć. W 2002 rozpoczyna działalność Szkolny Klub Przedsiębiorczości, zostają zlikwidowane warsztaty szkolne, ale w ich miejsce powstaje aula, która do dzisiaj stanowi naszą najbardziej reprezentacyjną salę, wykorzystywaną do organizacji różnego rodzaju uroczystości, jak chociażby studniówka, apele związane z państwowymi świętami czy wspominane już tu sesje popularnonaukowe. Likwidacja warsztatów szkolnych to nie przypadek, ale wymóg czasów. Szkoły zawodowe powoli w całej Polsce odchodzą do przeszłości, zastępują je licea profilowane. My ostatnie klasy wielozawodowe pożegnaliśmy właśnie w 2003 roku. W tym samym czasie zainicjowano dwa kolejne przedsięwzięcia kulturalne, które na stałe wpisały się w tradycję szkoły: konkurs piosenki "śpiewać każdy może.." oraz wystawy literackie poświęcone wybitnym pisarzom.

W okresie, o którym mowa pojawiło się widmo niżu demograficznego. Problem ten nie ominął i naszej szkoły. W 2004 roku placówka zagrożona była likwidacją, jednak po akcji protestacyjnej, w którą poważnie zaangażowali się nauczyciele, uczniowie i rodzice odstąpiono od tego projektu.

Ostatni etap w historii Zespołu Szkół im. Fridtjofa Nansena rozpoczął się w 2005 roku, kiedy to funkcję dyrektora objęła Regina Radziszewska - pierwsza kobieta na tym stanowisku (wcześniej funkcję tę pełnili wyłącznie mężczyźni!). Ostatni okres to czas modernizacji szkoły. Zgodnie z wyznaczonym już wcześniej kierunkiem szkoła stawia na nowoczesność, a nowoczesność to szybki dostęp do informacji, umiejętność zarządzania nią, przedsiębiorczość, operatywność. W związku z powyższym w szkole powstają kolejne pracownie komputerowe (zresztą zajmują one już prawie całe piętro w naszym budynku), uczniowie na co dzień korzystają z Centrum Multimedialnego, które połączone jest z tradycyjną biblioteką (zbiory biblioteczne do roku 2005 znajdowały się w osobnym budynku, co utrudniało swobodny dostęp do książek).

Odpowiednie zaplecze to ważna rzecz, ale - szczególnie w dzisiejszych czasach - istotna jest też oferta programowa. Z myślą o niej powstały w szkole klasy o profilu policyjnym, które - jak wskazuje liczba podań w czasie naboru - cieszą się niesłabnącą popularnością.

Szkoła wreszcie, jak uważamy, winna zapewniać uczniom rozrywkę. Aby wyjść naprzeciw tego rodzaju oczekiwaniom młodzieży, organizowane są różne imprezy, jak Dzień Sportu, konkursy piosenki, dyskoteki, a nawet pierwszy dzień wiosny obchodzimy w murach szkoły, biorąc udział w rozmaitych konkurencjach i zabawach.

Chcemy wierzyć, że szkoła będzie przyciągała do siebie kolejne pokolenia uczniów, pomagała im w rozwoju własnej osobowości i uczyła odnajdywania się w dzisiejszym, czasami nieco skomplikowanym świecie.

 

Leszek Gilewski (2013)

 

* * *

Zgodnie z ustawą z 3 stycznia 1946 roku większość przedsiębiorstw prywatnych została w Polsce znacjonalizowana.